| Сан-Томе ж?не Принсипи Демократиялы? Республикасы República Democrática de S?o Tomé e Príncipe | |||||
| |||||
| ?н?ран: ?Independência total? | |||||
| |||||
| Тарихы | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Т?уелс?зд?к к?н? | 12 ш?лде 1975 жыл (Португалиядан) | ||||
| Мемлекетт?к ??рылымы | |||||
| Ресми т?л? | португал т?л? | ||||
| Елорда | Сан-Томе | ||||
| ?р? ?алалары | Сан-Томе, Триндади, Невеш | ||||
| Президент? Премьер-министр? |
Эваристу Карвалью Жоржи Бом Жезуш | ||||
| Географиясы | |||||
| Жер аума?ы ? Барлы?ы |
?лем бойынша 171-ш? орын 1 001 [1] км2 | ||||
| Ж?рты ? Сарап (2016) ? Сана? (2012) ? Ты?ызды?ы |
▲ 199 910 адам (178-ш?) 178 739 адам 199,7 адам/км2 (69-шы) | ||||
| Экономикасы | |||||
| Ж?? (А?Т) ? ?орытынды (2017) ? Жан басына ша??анда |
685 млн.[2] $ 3,220[2] $ | ||||
| Ж?? (номинал) ? ?орытынды (2017) ? Жан басына ша??анда |
355 млн.[2] $ 1,668[2] $ | ||||
| АДИ (2017) | ▲ 0,589[3] (орташа) (143-ш?) | ||||
| Валютасы | Сан-Томе ж?не Принсипи добрасы | ||||
| ?осымша м?л?меттер | |||||
| Интернет ?йш?г? | .st | ||||
| ISO коды | ST | ||||
| ХОК коды | STP | ||||
| Телефон коды | +239 | ||||
| Уа?ыт белдеулер? | UTC±00:00 ж?не Africa/Sao_Tome | ||||
Сан-Томе ж?не Принсипи Демократиялы? Республикасы (порт. República Democrática de S?o Tomé e Príncipe [s??? tu'm? i 'p???s?p?]) — Орталы? Африканы? батыс жа?алауында?ы Сан-Томе ж?не Принсипи аралдарында орналас?ан мемлекет. Жер аума?ы 1001 км2, астанасы — Сан-Томе ?аласы.
Хал?ы 160 мы? (2000), нег?з?нен африкалы?тардан ж?не португалдардан т?рады
- Ресми т?л? — португал т?л?
- Т?р?ындарыны? 80%-?а жуы?ы католиктер, ?ал?андары протестанттар
- Мемлекет басшысы — президент, ?к?мет басшысы — премьер-министр
- Жо?ары за? шы?арушы органы — ?лтты? халы?ты? жиналыс (б?р палаталы парламент)
- ?к?мш?л?к жа?ынан 2 провинция?а б?л?нед?
- ?лтты? мейрамы — Т?уелс?зд?к к?н? — 12 ш?лде (1975).
- А?ша б?рл?г? — добра
- Сан-Томе ж?не Принсипи Б??-ны? (1975), Африка Ода?ы ?йымыны? (1975) м?шес?.
Сан-Томе ж?не Принсипи - е? к?шкентай португал т?л?нде с?йлейт?н мемелекет.
Географиясы
[??деу | ?айнарын ??деу]
Сан-Томе ж?не Принсипи Демократиялы? Республикасы - айма? бойынша, Африкада Сейшель аралдардан кей?н е? к?шкентай мемелекет. Сан-Томе ж?не Принсипен?? аралдары Габонны? солт?ст?к-батыс жа?алауынан шамамен 300 ж?не 250 ша?ырымдай экваторлы? Атлантикада орналас?ан. Сан-Томе ж?не Принсипи жер? нег?з?нен базальт ?абаттарынан т?з?лген С?нген вулкан конустары (е? би?к жер? 2024 м, Сан-Томе аралында) жа?сы са?тал?ан. Б?ларды? кратерлер?нде ша?ын к?лдер пайда бол?ан. Принсипи аралыны? климаты экваторлы?, ыл?алды келед?. Сан-Томе аралында экваторлы?тан б?рте-б?рте жа?бырлы ж?не ?уа? маусымдары кезектес?п отыратын тропикт?к климат?а ауысады. Жыл бой?ы орташа температура 23° – 27°С. Жылды? жауын-шашын м?лш. 1000 — 3000 мм. К?пш?л?к жер?нде ыл?алды экваторлы? ?алы? орман ?сед?. ?зен са?аларында мангралы? ?с?мд?к жамыл?ысы ?алыптас?ан. Жануарлар д?ниес? бай емес. Ормандарда маймылдар — гверец, дрил, макака бар. ??сты? к?птеген т?р? кездесед?. ?р т?рл? тасба?а, хамелеон, жыландар, сондай-а? шаянт?р?зд?лер ж?не моллюскалар т?рш?л?к етед?.
Тарихы
[??деу | ?айнарын ??деу]Сан-Томе ж?не Принсипид? 1471 ж. португалдар ?з иел?г?не айналдырды. 15 — 16 ?-ларда Анголадан, Мозамбиктен, Жасыл М?й?с аралдарынан ?ант плантацияларында ж?мыс ?стету ?ш?н африкалы? ??лдар к?птеп ?кел?нд?. 16 — 17 ?-ларда Сан-Томе аралы Африка, Вест — ?нд?стан ж?не Бразилия аралы?ында?ы ??л саудасында ма?ызды ?тпел? база болды. Жерг?л?кт? т?р?ындар португал отаршыларына ?арсы 16 ?-ды? басында-а? к?реске шы?ты. Б?л к?тер?л?стер ?р т?рл? ?з?л?стермен 1953 жыл?а дей?н созылды. Б?рте-б?рте б?л к?тер?л?стер ?йымдас?ан сипат алып, ?лт-азатты? ?оз?алыс?а айналды. Азатты? ?оз?алысын 1960 ж. ??рыл?ан Сан-Томе ж?не Принсипид? азат ету к-т? бас?арды. 1974 ж. ?арашада ?оз?алыс делегациясы мен португал ?к?мет?н?? ?к?лдер? Сан-Томе ж?не Принсипиге т?уелс?зд?к беру туралы кел?с?мге ?ол ?ойды. Сол жылы ?тпел? ?к?мет ??рылды. 1975 ж. 12 ш?лдеде ?лтты? жиналыс Сан-Томе ж?не Принсипид? т?уелс?з демократиялы? республика деп жариялады.
Экономикасы
[??деу | ?айнарын ??деу]Сан-Томе ж?не Принсипи ?нерк?с?п салалары дамыма?ан аграрлы ел. ?лтты? табысты? к?пш?л?к б?л?г? а. ш-нан т?сед?. Экономикасы елд?? б?рын?ы метрополиясы Португалиямен ты?ыз байланысты. Басты да?ылдары мен жем?стер? — какао, кофе, майлы ж?не кокосты пальма, банан. Елд?? ?шк? ?ажет? ?ш?н тары, маниок, ж?гер?, ямс ег?лед?. Мал шаруашылы?ы, ег?нш?л?кке ?осал?ы р?л ат?арады. Балы? ш. дамы?ан. Те??зден тасба?а, сег?зая?, ?лу, т.б. ауланады. Экспорт?а какао, кофе, банан, пальма майын шы?арады. Импортыны? нег?з?н ?нерк?с?п, м?най ж?не тама? ?н?мдер?, ??рылыс материалдары, электроника ??райды. ?лтты? табысты? жан басына ша??анда?ы м?лш. шамамен 1000 А?Ш долларына те?. Нег?зг? сауда сер?ктестер?: Португалия, ГФР, Нидерланд, ?ытай.
?ш?к? Политикасы
[??деу | ?айнарын ??деу]1972 жылы Африка Ода?ы ?йымы MLSTP / PCD-т? мойындады, б?ра? 1975 жылы т?уелс?зд?к ал?ан?а дей?н Сан-Томе мен Принсипи Португалия ар?ылы сырт?ы байланыстарды ж?зеге асырды. Т?уелс?зд?к таныл?аннан кей?н Сан-Томе мен Принсипи Шы?ыс блокпен ?арым-?атынасты жа?сарту?а тырысты, б?ра? к?рсет?лген к?мек к?лем?не ?ана?аттанбау б?л елд? бас?а ода?тастар ?здеуге м?жб?р етт?. Н?тижес?нде Сан-Томе ж?не Принсипи президент? Мануэль Пинто да Костаны? Габон президент? Омар Бонгомен кездесу? елдер арасында?ы ?арым-?атынасты? жа?саруына ?келд?. Мануэль Пинто да Коста да сырт?ы ?стер ж?не жоспарлау министрлер?н ауыстырды, ?йткен? екеу? де солшыл саясаткерлер болды. Сан-Томе мен Принсипид?? Батыс ?лем?н?? к?мег?не толы?тай дерл?к т?уелд?л?г?, ке?ест?к к?мект?? жетк?л?кс?зд?г?нен ж?не африкалы? к?рш?лермен ?арым-?атынасты? жа?саруынан к???л? ?алуымен б?рге сырт?ы саясатты? ?айта ба?дарлануына ы?пал етт? [12].
Дерекк?здер
[??деу | ?айнарын ??деу]- ↑ Ministério Dos Negócios Estrangeiros e Comunidades da República Democrática de S?o Tomé e Príncipe.
- ↑ a b c d S?o Tomé and Príncipe. International Monetary Fund. Тексер?лд?, 17 с?у?р 2013.
- ↑ 2016 Human Development Report. United Nations Development Programme (2016). Тексер?лд?, 21 наурыз 2017.
С?лтемелер
[??деу | ?айнарын ??деу] |
Орта??орда б??ан ?атысты медиа санаты бар: Сан-Томе ж?не Принсипи |
?к?мет сайттары
[??деу | ?айнарын ??деу]- Сан-Томе ж?не Принсипи Демократиялы? Республикасы Президент?н?? ресми сайты (порт.)
- Сан-Томе ж?не Принсипи Демократиялы? Республикасы ?лтты? жиналысыны? ресми сайты (порт.)
- ?лтты? статистика институты М?ра?аттал?ан 13 ?арашаны? 2009 жылы. (порт.)
 | Б?л ма?аланы Уикипедия сапа талаптарына лайы?ты болуы ?ш?н уикиленд?ру ?ажет. |
|
Б?л — ма?аланы? бастамасы. Б?л ма?аланы толы?тырып, дамыту ар?ылы, Уикипедия?а к?мектесе аласыз. Б?л ескертуд? д?лдеп ауыстыру ?ажет. |